راهکارهای حفاظت و مرمت اشیاء آلیاژ مسی به دست آمده از محیط مرطوب با تأکید بر طرح حفاظت و درمان برای چهار شیء مکشوفه از حفاری های تپه بازگیر مینودشت (استان گلستان)

چکیده تپه¬ی بازگیر مینودشت گرگان که در دو کیلومتری شمال شرق مینودشت، در شرق استان گلستان واقع است، یکی از تپه¬های مهم کاوش شده در سال¬های اخیر است. اشیاء آلیاژ مسی با تنوع و تعداد زیاد ( بیش از 700 عدد) که از این منطقه به دست آمده، مربوط به دوره¬ی مفرغ متأخر و همزمان با دوره¬ی iiic تپه حصار است. در این تحقیق، چهار شیء شاخص این مجموعه یعنی ظرف لوله-دار روباز ، تغار دهانه گشاد با کف مخروطی ، پارچ و سپر انتخاب شد و از نظر تکنیک ساخت، ترکیب مواد، آسیب¬ها، محصولات خوردگی و شرایط محیط دفن مورد بررسی قرار گرفت و برای حفاظت و درمان آن¬ها راهکارهایی ارائه شد. بر اساس نتایج، روش ساخت این اشیاء ریخته¬گری و پس از آن چکش¬کاری سرد بود. مغز فلزی از جنس مس و همراه با ناخالصی¬هایی از جنس آرسنیک و سرب بود. محصولات خوردگی اکسیدی شامل کوپریت و تنوریت، محصولات خوردگی کربناتی شامل مالاکیت و آزوریت و محصولات خوردگی کلریدی شامل آتاکامیت و پاراتاکامیت بر روی اشیاء وجود داشت و اشیاء دچار بیماری برنز بودند که با توجه به این که با محیط به تعادل خوبی رسیده بودند، بیماری برنز آن¬ها تا حدودی غیر فعال بود. با اینکه رطوبت خاک محیط دفن و همچنین مخزن نگه¬داری اشیاء بالا بود ولی شوری خاک، کم و ph خاک، خنثی بود که این از عوامل کاهش سرعت خوردگی محسوب می¬شد. برای حفاظت و درمان اشیاء، کلرزدایی با نمک راشل، استفاده از بازدارنده¬ی bta و استفاده از پوشش¬دهنده¬ی پارالوئید b72 پیشنهاد شد و برای کنترل رطوبت محیط، استفاده از دستگاه تهویه¬ی مرکزی، سیلیکاژل و پرده¬های پنبه¬ای پیشنهاد شد. مشخصه¬یابی و آنالیز نمونه¬ها به وسیله¬ی میکروسکوپ الکترونی روبشی(sem) به همراه آنالیز عنصری(edax) و آنالیز فازی پراش اشعه¬ی ایکس(xrd) انجام شد و برای مشاهده¬ی الگوی پراکندگی عناصر در سطح، از نمونه، تصاویر map pattern گرفته شد. کلید واژه: بازگیر(مینو¬دشت)، محیط مرطوب، مس، خوردگی، بیماری برنز، حفاظت، مرمت